افتونیوز| بویار پارسه

کارخانه خودرو مارگون؛ امیدی تازه یا تکراری دیگر

این‌که در دل استانی با نرخ بالای بیکاری، خبری از یک سرمایه‌گذاری بزرگ صنعتی برسد، در نگاه نخست، دلگرم‌کننده است. کارخانه‌ی خودروی برقی مارگون، با وعده‌ی ایجاد هزاران شغل مستقیم و غیرمستقیم و با عنوان پرآب‌وتاب «الکتریک خودرو زاگرس آسیا»، از همان دست پروژه‌هایی است که می‌تواند آینده‌ی یک منطقه را دگرگون کند. یا برعکس، آن‌قدر دست‌کاری و حاشیه‌دار شود که نامش به لیست بلند پروژه‌های نیمه‌تمام و فراموش‌شده‌ی استان افزوده شود.

اما ابهام‌های جدی درباره‌ی این پروژه وجود دارد.

شرکت سرمایه‌گذار، یعنی «الکتریک خودرو زاگرس آسیا»، با سرمایه‌ای ثبت‌شده معادل صد میلیون تومان، آن‌هم در پروژه‌ای که رقم کل سرمایه‌گذاری‌اش از ۵۰۰ میلیون دلار سخن می‌گوید، آن‌قدر فاصله دارد که آدم گمان می‌برد یا با یک شوخی روبه‌روست یا با پروژه‌ای که نیت اصلی‌اش چیزی جز تولید خودرو است. جالب‌تر این‌که شرکت مزبور، درست چند روز پیش از کلنگ‌زنی ثبت شده؛ بی‌سابقه، بی‌رزومه، و با یک ساختار مدیریتی که بیشتر به یک محفل خانوادگی می‌ماند تا یک نهاد صنعتی معتبر. واقعیت تلخ این است که طنز ماجرا بالا است و هر چقدر بیشتر به جزئیات دقت کنیم تلخی این طنز بیشتر هم می‌شود.

در واقع، اگر روزی بخواهند فیلمی با موضوع "چگونه یک پروژه ملی را بدون حتی حفظ ظاهر شروع کنیم" بسازند، مارگون گزینه‌ی مناسبی برای لوکیشن خواهد بود. نه به خود زحمتی برای حفظ ظواهر داده‌اند، نه تلاشی برای جلب اعتماد با معرفی رزومه، و نه حتی پنهان‌کاری ظریفی برای عبور از نگاه رسانه‌ها.

پروژه‌ی خودرو هیبریدی مارگون، پیش از آن‌که حتی خاک‌برداری‌اش آغاز شود، از حیث نمادین در ذهن بسیاری از مردم استان کنار دیگر پروژه‌های نیمه‌تمام بایگانی شده است. و اگر از اکنون پاسخ روشنی به این ابهامات داده نشود، شاید مارگون هم نه کارخانه‌ی تولید خودرو، که کارخانه‌ی تولید بی‌اعتمادی دیگری شود.

اما بیایید برای لحظه‌ای، همه‌ی این نگرانی‌ها را کنار بگذاریم. فرض کنیم اصلاً قرار نیست هدف حاشیه‌ای دیگری جز کارخانه تولید خودرو دنبال شود. فرض کنیم تمام مطالعات زیست‌محیطی با دقت و استانداردهای جهانی انجام شده و هیچ‌کدام از سناریوهای بدبینانه محقق نمی‌شود. حتی فرض کنیم این شرکت، دقیقاً همان تخصصی را دارد که ادعا می‌کند.

حتی اگر همه‌چیز درست باشد، حتی اگر همه‌چیز شفاف، علمی، قانونی و سالم پیش برود، باز هم یک نکته حیاتی باقی می‌ماند: حواستان باشد این پروژه شبیه بقیه نشود.

مرثیه‌ای بر پروژه‌های نیمه‌تمام استان کهگیلویه و بویراحمد

در استان کهگیلویه و بویراحمد، هر کلنگی که به زمین زده می‌شود، نه نوید آبادانی که سایه‌ی یک بیم قدیمی را به‌دنبال دارد: «نکند این یکی هم نیمه‌تمام بماند؟» پروژه‌هایی که گاه با هیاهوی رسانه‌ای، جلسات رسمی و وعده‌های پرتکرار شروع می‌شوند، اما پایان ندارند. تنها چیزی که می‌ماند تابلوهایی زنگ‌زده، باندهای بی‌پرواز، امیدهای بی‌بال و مردمی است که دیگر به هیچ کلنگ زدن و افتتاحی دل نمی‌بندند.

شرایط پتروشیمی دهدشت را که از سال ۱۳۸۶ کلنگش زده شد، می‌بینید؟ کم کم دارد به نماد یک وعده‌ی زنگ زده تبدیل می‌شود. پتروشیمی سقاوه را یادتان هست؟ پروژه‌ای که بر بستر جعل، بی‌آبی و بی‌تدبیری بر روی کاغذ متولد و بر روی همان کاغذ دفن شد. پروژه‌ای که دشت سقاوه را دریای سقاوه می‌پنداشت. باند اضطراری فرودگاه دهدشت چه‌طور؟ آیا فقط هدف این بود که در هفته دولت کلنگی بر زمین فرود آید؟ فرآیند فرساینده بیمارستان‌های گچساران، سد تنگ‌سرخ و قس علی هذا. راستی راه آهن اقلید-یاسوج به کجا رسید؟ اصلا راه آهن اقلید-یاسوج پیشکش وجود مبارکتان، حداقل پروژه چهار باندی کردن این مسیر را به سرانجام برسانید. همه‌ این پروژه‌ها یک‌روز با وعده‌ی اشتغال و توسعه آمدند و حالا تنها چیزی که از بیشترشان مانده، تابلویی زنگ‌زده و خاطره‌ای پر از حسرت است. مردم این استان دیگر نه با شروع پروژه‌ای خوشحال می‌شوند و نه به وعده‌ای دل می‌بندند. تجربه‌ی آن‌ها، تلخ و بلند است؛ به درازای همان تابلوی «پیشرفت فیزیکی فلان درصد».

پس اگر کارخانه تولید خودرو مارگون را واقعاً پروژه‌ای جدی می‌دانید، اگر قرار است نقطه‌ی عطفی باشد و نه یک تیتر خبری دیگر، باید از همین حالا مراقب باشید. چون این‌بار، اگر ناکام بمانید، نه فقط سرمایه‌ای مالی، که آخرین رمق اعتماد عمومی را از دست خواهید داد البته اگر رمقی مانده باشد. کارخانه تولید خودرو مارگون فقط یک پروژه صنعتی نیست، آزمونی برای صداقت مسئولان و بلوغ مدیریتی استان است.