اَفتونیوز _ قصه بلندترین شب امسال هم تکراری است ؛ درست شبیه سال‌های قبل؛ پر از بوی تلخ گرانی و پشت کردن به خیلی از سنت‌ها؛ سفره‌هایی که حتی خالی‌تر از یلداهای قبل به استقبال سوز سرما می‌روند. همین دیروز سری به بازارهای شهر زدم؛ فروشگاه‌های پایتخت پر بود از آجیل‌های شوروشیرین یلدایی، اما در حالی کوهی از همین خوراکی‌ها روی گاری‌ها تلنبار شده بودند که انگار نه خریداری داشت و نه فروشنده‌ای؛ شاید همه‌چیز فقط و فقط برای تزئین بود و بس. نگاهی به آمارها انداختم، وضعیت بادام که یکی از اصلی‌ترین‌های آجیل یلدایی است، توجه‌برانگیز بود؛ ایران رتبه پنجم تولید جهانی این محصول را دارد، اما میلیون‌ها قشر ضعیف در این کشور حتی جرات نگاه کردن به قیمت بادام و امثال این خوراکی را ندارند. بر اساس آمارهای جدید، سالانه دو میلیون و 500هزارتن بادام در جهان تولید می‌شود که ایران با تولید سالانه حدود 200هزار تن، بعد از آمریکا، اسپانیا، سوریه و ایتالیا جایگاه پنجم را به خود اختصاص داده و حتی نقش مهمی هم در صادرات دارد. این در حالی است که به گفته فعالان این حوزه، با کاهش برداشت بادام در سال جاری و افزایش مصرف آن، قیمت این محصول به 300 تا 400هزار تومان به ازای هر کیلو رسیده است. همین بهانه‌ها برای پسته و سایر مغزهای آجیل هم از زبان فعالان و دست‌اندرکاران شنیده می‌شود؛ «امسال برداشت پسته از باغات به دلیل خشک‌سالی کاهش 40 تا 50درصدی نسبت به سال گذشته داشته و همین امر باعث شده قیمت پسته اکنون به کیلویی 260 تا 400هزار تومان برای پسته درجه‌یک برسد». یک فعال بازار می‌گوید: «قیمت بادام‌هندی کمتر از 380هزار تومان وجود ندارد، پسته هم با همین محدوده قیمتی به فروش می‌رسد، فندق هم کمتر از 300هزار تومان پیدا نمی‌شود.» یکی می‌گوید: «آجیل 50 تا 60هزارتومانی به 400هزار تومان رسیده». ظاهراً نظارتی هم وجود ندارد و فقط ناظران بورس هستند که با بالا رفتن چند درصد از قیمت سهام شرکت‌ها، اقدام به ممنوع کردن نماد می‌کنند. هر چه هست، بر اساس نرخ مصوب، قیمت آجیل با باسلوق و بدون باسلوق، بین 150 تا 275هزار تومان تعیین شده؛ اما در هیاهوی این جستجوها، قیمت آجیل مخلوط توجهم را جلب می‌کند؛ از 300هزار تومان تا 600هزار تومان بسته به کیفیت مغزهای مورداستفاده در آجیل مخلوط متفاوت است. این یعنی واحدهای صنفی بدون توجه به قیمت‌های مصوب، نرخ‌های بالاتری را ارائه می‌دهند. حتی گردو هم در این میان به یلدا رحم نکرده و هر کیلو از این مغز مورداستفاده همیشگی ایرانی‌ها تا 150هزار تومآن‌هم گزارش‌شده است. یک فروشنده در مرکز تهران می‌گوید: «هر سال در چنین روزهایی بازار خرید خوراکی‌های یلدایی داغ می‌شود، اما امسال، خبری از تب‌وتاب این جشن کوچک زمستانی نیست.» یکی از خریداران می‌گوید: «امسال به دلیل افزایش عجیب قیمت‌ها خرید چندانی نداشتم، اما خرید خیلی اندک از هر یک از خوراکی‌های یلدایی، 500 هزار تومان هزینه روی دست من گذاشت.» مشاهدات میدانی در حالی حکایت از افزایش قابل‌توجه خوراکی‌های یلدایی دارد که پیشتر رسانه‌ها قیمت هر کیلوگرم آجیل شب یلدا را بین 150 تا 270هزار تومان اعلام کرده بودند. این در حالی است که مشاهدات میدانی از مناطق مختلف تهران حکایت از رسیدن قیمت هر کیلوگرم آجیل به بیش از 300هزار تومان دارد. هر چه هست، خبرهای رسیده از فعالان صنفی هم حکایت از افزایش 70 تا 100درصدی قیمت آجیل ظرف یک سال اخیر را دارد. در چنین شرایطی به گفته فعالان بازار، به دلیل قرارگیری در آستانه یلدا قیمت بسیاری از خوراکی‌ها افزایش‌یافته است. مثلاً در بسیاری از فروشگاه‌های شهر قیمت‌ها بسیار بالاتر از نرخ‌های مصوب است. در چنین شرایطی هم قیمت انار و هندوانه رشد قابل‌توجهی را تجربه کرده است. در حالی بر اساس مشاهدات میدانی، قیمت هر کیلو انار در سال گذشته حدود 25هزار تومان بود که امسال قیمت‌ این محصول تا 45هزار تومآن‌هم گزارش شده است. حتی به گفته دست‌اندرکاران بازار، بعید نیست در چند روز آینده قیمت انار به 50هزار تومآن‌هم برسد. مرتضی می‌گوید: «دیدم قیمت آجیل یلدا خیلی گران شده و تصمیم گرفتم فقط تخمه خریداری کنم، اما دیدم قیمت همین محصول مساوی شده با یک کیلو گوشت.» بر اساس گزارش‌های میدانی، قیمت هر کیلو تخمه به 60 تا 85هزار تومان رسیده. یکی از کارگران بخش خصوصی می‌گوید: «در سال‌های اخیر قیمت خاویار مانند تمامی محصولات چند برابر گران‌تر شده، اما به دلیل اینکه از سبد غذایی اقشار متوسط و ضعیف دور شده، کسی راجع به آن صحبت نمی‌کند، پسته و سایر مغزها هم در سال‌های آینده به چنین سرنوشتی دچار خواهند شد». وحید می‌گوید: «ایران بهترین نوع آجیل را تولید می‌کند، اما مردم توان خرید این محصول را ندارند.» در این میان قیمت گوشت، ماهی و برنج هم قابل‌توجه است، در حالی بر اساس گزارش‌های میدانی قیمت هر کیلو برنج ایرانی به 80هزار تومان رسیده که فعالان بازار ماهی از افزایش 80درصدی قیمت انواع ماهی در بازار خبر می‌دهند. در هفته‌های اخیر قیمت ماهی قزل‌آلا در بازار بین 75 تا 80هزار تومان گزارش شده بود که به نظر می‌رسد در روزهای آینده با جهش بیشتری همراه شود. یک حساب سرانگشتی نشان می‌دهد که یلدای امسال با خرید حداقل‌ها، حدود 600هزار تومان برای خانوارها هزینه‌بر خواهد بود. ناگفته نماند در جایی که قیمت هر کیلو آجیل شیرین یلدا با دریافتی کمتر از چهار میلیون تومان اقشار ضعیف، به بیش از 320هزار تومان رسیده، می‌توان کمپین‌های مردمی برای خرید بخشی از این خوراکی‌ها را در فضای مجازی بیشتر از همیشه دید؛ «اگر مردی متأهل یا زن سرپرست خانوار هستید و پول خرید خوراکی‌های یلدایی را ندارید شماره کارت خود را به دایرکت ارسال کنید»، اما مگر قصه تلخ معیشت با این رفتارهای حاتم‌طایی گونه برخی افراد حل می‌شود؟