اَفتونیوز _ این نوشته قصد ندارد به زنده یاد "سجاد رزمجو" آواز خوان کارناوالیسم شادی و غم مردمان ایل بپردازد. به عنوان کسی که دستی بر هنر دارد به چند و چون کار هنر یا ناهنری او کاری ندارم آنچه اما "سجاد" را نزد نگاهم زنده می دارد دست یازی او به زندگی و تبلیغ آن در دم دست ترین اشکال خوب یا ناخوبش بوده است. مرگ او را بهانه ای می کنم تا به مقوله ای تحت عنوان " زیبایی سرکوب شدگان" بپردازم. و "سجاد" از نگاهم سرکوب شده ای بود که خویش را تا سرحد آوازخوانی کارناوالی بالا کشید و آنچه خواند تنها در خدمت همین کارناوالیسم ستاینده بود در کلیت هیاهو و غوغای همزداش تا عامه ی مردمان، حال که دست شان به توهم فاخرانگی یک زندگی نمی رسد، لااقل در لاابالی گری بی باک سبکی زنده تر بکوشند و خود را مستی و هستی بخشند. 1- سرکوب شدگان اهل طعنه اند. طعنه به تاریخ وقت خویش. آنان ناتاریخ خویش را می سازند، با چه؟ با طعنه و نیشخند که می تواند آلترناتیو سرکوب شدگان باشد. این نظام جایگزین طعن و نیشخند -با حضور همیشه حاضر و آماده اش- هر دانشی را به سخره می گیرد. هر قدرتی را از محتوای خود تهی می دارد. زیرا او با قدرت، زندگی خود را تنظیم نمی کند. جبر و تقدیری هم برای خود قائل نیست. حتی با هنر فاخر هم همراه نمی شود و بدو تفاخر نمی ورزد. بدین سبب است که هماره فاصله ی مفرطی با نخبگان آن قدرت از اقتدار تهی شده و این هنر در بند فاخرانگی گرفتار آمده دارند. آنها زیبایی شناسی ویژه ی خود را آفریده اند. هنر معطوف به سرکوب شدگی خویش را خلق نموده اند. چنین زیبایی شناسی ای بر سکویی دم دست و راحت می ایستد و هر چه دل تنگش می خواهد، می خواند. از ملودی بی نظم تا شعر ناشعر. از تحریرهای بی زمان تا ترکیب شادی ها و شنگی ها و آه ها و فغان های ناوقت. و این است زیبایی شناسی سرکوب شدگان. از پلشتی سنت برچسب ها و ماسک ها برخاستن، دهن کجی کردن، به اعتراض بر شدن و خود را در دل مهلکه ی پر تهلکه انداختن. با این گونه از حضور زندگی غالب ترک می خورد، شکاف برمی دارد. کم کم اک آوایی دیگر سینه مالان می آید تا آوای غالب را فرو کشد. 2- چرا آنان بدین زیبایی شناسی متمایل اند؟ شاید علت را باید در پس ذهن پلشت تضادهای بنا شده بر نظام های قبیله گی و پدرسالاری اخته جست. در دالان های تاریک و تهی ژن و تبار! و جدا افتادگی های خود ساخته و توهم های شرافت کش آدمی سوز. در مفاهیمی تهی چون کا و ملا و کدخدا و ارباب و رعیت و خان و زیردست. اینجا روان ها ی سرکوب گر و جانهای سرکوب شده قافیه را هر دو به خود و دیگری تعریف ناشده باخته اند. در چنین بافت گفتمانی که هر نگاهی معطوف به سرکوب است امر زیبایی شناسی به تعویق می افتد. زندگی دم دست و شادی آفرین به بهای زندگی فخیم و فاخر ناموجود سرکوب می شود تا آنچه می ماند تنها سنت تقسیم طبقات باشد که جان آدمیان را در رسم و راهی ایلی با مرزبندی های صلب و سخت اش با زخمی علاج ناپذیر رها می کند. رها در خود و رها با خود و البته که رهایی ای در این رها شدگی نخواهد بود. 3- اشتباه است که تصور کنیم سرکوب شدگان دائما در این سرکوب شدگی دست و پا می زنند. نه، باید اعتراف کرد که آنان با هجمه های طعن و نیشخند، زندگی پایینی ها را از دست زندگی بالادستی ها آزاد می سازند. بی قید و رها سر در آخور لاابالی گری خویش می کنند و چونان کولیان غرناطه آواز از گلوی بی سرانجام خود سر می کشند. همان کولیان که شاعر غرناطه بدانان دلبسته بود و حس می کرد در گلوهاشان چیزی شبیه رنگ و زخم جا مانده همچنان. و این همانجاست که صدای شاعر را با نوای کولیان و زیبایی شناسی شکست شان همراه می کند و با آنان می خواند؛ هان جبریل قدیس کودک در بطن مادر می گرید از یاد مبر که جامه ات را کولیان به تو بخشیدند در چنین قالبی طعن و نیشخند به مرکز مبارزه فرا خوانده می شود، هر تقابلی فرو می شکند و کارناوال لاابالی گری پای به میدان غوغا و آشوب می نهد. روستا رنگ می بازد و شهر به شادی ای ولنگار و هرز شهره می شود. در چنین کارناوالی حیات برهنه می گردد و هر خرت و پرتی که زندگی دم دست اش می خوانند جان می گیرد. در این زیبایی شناسی کارناوالی آنچه شنیده می شود شعرهای ناشعر و موسیقی های ناموزون و آواهای ناکوک اند. آنچه اما از نهانگاه این کارناوال خود را به سطح می رساند و خویش را می شنواند شادی و غم همزادی است که سرکوب شدگان به مرکب خوانی آن همخوان و حتی مجبورند. چرا که زندگی را با همان چاشنی لاابالی نگرانه شان در این سیاق مرکب چنین زیسته اند. می توان به وضوح اعتراف نمود که وجود این بی هراسی و جسارت و عصیان بی مرگ سبب شده تا دم دست ترین اشکال زندگی پاس داشته شود و آدمیان ساعاتی از بند نظامهای معرفتی رها گردند و به عیش و نوشی سبک سرانه بپردازند. این گونه است که کارناوال شهر با این ناشعرها و ناملودی ها و ناکوکی ها خویش را سبک می دارد و با بوق ها و نعره ها به جنگ زندگی و ایدئولوژی زندگی افسرده ی از بالا تحمیل شده می رود. و کیست که بر خروجی چنین کارناوال هایی معترف نگردد. 4- سهم "سجاد رزمجو" در تزریق این شادی و این زندگی و در دهن کجی به زندگی از نوع ناآشنا، ناجنس و ناهمخوانش انکار ناشدنی است. این سان چنین سهمی اگر نبود مرگ او به کارناوال شادی هواخواهانش بدل نمی شد. او به درستی توانسته بود فرهنگ لاابالی و اعتراضی این کارناوال را جا بیندازد و مورد شماتت ما و شما و دیگران نیز قرار گیرد. به عبارتی کار "سجاد" کاری باختینی بود به سودای خنده و آزادی. ما نتوانستیم، او تصویرش کرد. و چه هنری زیباتر از آن که مرگی به شادیانگی برگزار شود و غم و شادی ای همزاد همراهش باشد. اعتراف می کنم سهم هیچ کس در نهادینگی این فرهنگ ستاینده و بی مبالات به پای "سجاد" نمی رسد. بگذار دیگران هر چه می خواهند بگویند، مهم نیست. من "سجاد" را اینگونه زنده می بینم.