اَفتونیوز _ فقر در ایران در حال فربه شدن است، جوری که در دهه ۹۰ تعداد فقرای ایرانی دو برابر شده است، و این فربه شدن طبقه فقیر با تبخیر طبقه متوسط حاصل شده است. در ده سال گذشته ۸ میلیون ایرانی از طبقه متوسط به طبقه پایین‌تر سر خوردند و ۴ میلیون نفر نیز زیر خط فقر سقوط کردند. این آمار هولناک از فقر، جدیدترین آمار از فقر و نداری ایرانیان است که چند وقت پیش براساس یک پژوهش معتبر توسط جواد صالحی اصفهانی، استاد اقتصاد دانشگاه ویرجینیاتک اعلام و توسط مرکز پژوهش‌‌های اتاق ایران در دنیای اقتصاد منتشر شد. علاوه بر این، خرداد همین امسال روزبه کردونی، رئیس موسسه عالی پژوهش تامین اجتماعی تعداد فقرای ایران را ۲۵میلیون نفر اعلام کرد. او گفت شمار افرادی که در ایران زیر خط فقر مطلق زندگی می‌کنند تا دو سال پیش (بین سال‌های ۹۶ تا ۹۸) نسبت به سال‌های قبل آن دو برابر شده است. تغییرات اقتصادی یک دهه اخیر در ایران ماهیت طبقات اجتماعی را دستخوش تغییر کرده و اکنون شرایط به گونه‌ای رقم خورده است که آگاهان از فربه شدن برخی از طبقات و تبخیر برخی دیگر سخن می‌‌گویند. کارشناسان اقتصادی معتقدند طبقه فقیر جامعه به دلیل سر خوردن دهک‌‌های طبقات دیگر به آن، روز به روز ضخیم‌‌تر می‌شود و طبقه متوسط که طبقه‌ای پویا و جریان‌ساز است، ریزش پیدا کرده و روز به روز نازک و نازک‌‌تر می‌شود، حتی برخی از کارشناسان پا را فراتر گذاشته و از محو شدن این طبقه یا گمراهی آن سخن می‌گویند. با زمین‌گیر شدن طبقه متوسط، بیم آن می‌رود که به زودی جامعه به دو دسته «داراها» و «ندارها» تقسیم شود. طبقه متوسط زمین‌گیر شده است فربه شدن طبقه فقیر و زمین‌گیر شدن طبقه متوسط در ایران به حدی ملموس شده است که مسئولان نیز از آن سخن می‌گویند. اردیبهشت امسال فریال مستوفی، رئیس کمیسیون پول و سرمایه اتاق بازرگانی تهران از بالا آمدن فقر و بلعیده شدن طبقه متوسط توسط طبقه فقیر جامعه سخن گفت. او نسبت به فقیر شدن طبقه متوسط هشدار داد و با اعلام این که طبقه متوسط به سمت فقر می‌رود‌، به ایلنا گقت: «در صورتی که روند افزایش اختلاف طبقاتی ادامه پیدا کند مشکلات اجتماعی پیش خواهد آمد، مردم تا حدی این وضعیت را تحمل خواهند کرد. ایران با این میزان از ثروت و پتانسیل در حال تبدیل شدن به یک کشور عقب‌مانده است.» علاوه بر اظهارات مسئولان و آگاهان در مورد گسترس فقر و تبخیر طبقه متوسط، شرایط تغذیه ایرانیان نیز می‌گوید قشر ضعیف جامعه در حال پیشی گرفتن از اقشار دیگر است. همین دیروز معین‌الدین سعیدی، عضو کمیسیون کشاورزی مجلس با اشاره به گرانی در کشور گفت: «به علت گرانی، خانواده‌ها نمی‌توانند حتی نان و تخم مرغ در سفره داشته باشند.» پیش‌تر نیز رحمت‌الله نوروزی، عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی از کاهش گوشت در سفره‌های مردم حرف زد و با اعلام این‌که بیش از ۲۵میلیون نفر از مردم جامعه توان خرید گوشت را ندارند، گفت: «این رقم سه دهک جامعه را در برمی‌گیرد، به‌طوری‌که برخی کارگران، کارمندان و بازنشستگان ازجمله گروه‌هایی هستند که گوشت قرمز را از سفره‌شان حذف کرده‌اند.» نازک شدن طبقه متوسط فقط یک موضوع اقتصادی صرف نیست. ذوب شدن این طبقه، تبعات اجتماعی زیاد و خطرناکی را نیز به همراه دارد. نحیف شدن طبقه متوسط ضمن این که اقتصاد را از ریل توسعه خارج می‌کند، پیامدهای اجتماعی؛ فرهنگی و سیاسی را به دنبال دارد. جامعه‌شناسان طبقه متوسط را یکی از بازیگران اصلی در ثبات و دگرگونی ساختار‌های موجود می‌شناسند.آنها می‌گویند طبقه متوسط، ستون اصلی قوام و دوام یک ملت است و تبخیر شدن آن ضمن این که نشان از یک اقتصاد بیمار دارد گسست اجتماعی را به همراه دارد‌. ایرانیان درگیر مرتفع کردن نیازهای اولیه یک کارشناس اجتماعی نقش طبقه متوسط را بیشتر از طبقات اجتماعی دیگر دانست و به همدلی گفت: «ماهیت طبقه متوسط به گونه‎ای است که بار اصلی اقتصاد و اجتماعی و حتی سیاسی بر دوش این طبقه است و به همین دلیل است که گستره این طبقه بسیار وسیع است. این طبقه در همه حرکت‌های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و... پیش‌گام و تاثیرگذار است و نقش تعیین‌کننده‌ای در سرنوشت یک کشور دارد.» شهلا مرادی به لاغر شدن طبقه متوسط در ایران اشاره کرد و آن را به مشکلات اقتصادی سال‌های اخیر به ویژه تحریم، گرانی دلار و سوءمدیریت گره زد و افزود: «مشکلات اقتصادی در ایران آنقدر عمیق شده که در حال تغییر دادن طبقات اجتماعی است. طبقه ضعیف را گسترش داده و طبقه متوسط را بلعیده است، جوری که اکنون سقف آرزوهای مردم به برآورده شدن نیازهای ابتدایی آنان تقلیل پیدا کرده است. تامین خوراک، پوشاک و مسکن چالش خیلی از خانواده‌های ایرانی است و خانواده‌های زیادی از تامین آن ناتوان هستند.» همین ناتوانی در تامین نیازهای حداقلی است که طبقات اجتماعی را دستخوش تغییر کرده و باعث چاق یا لاغر شدن آنان شده است. اهمیت طبقه متوسط مرادی با اشاره به نقش طبقه متوسط، تصریح کرد: «طبقه متوسط در تمام کشورها نقش بسیار مهمی را به عهده دارد. این طبقه پویا و جریان‌ساز است و هم در معادلات اقتصادی و هم اجتماعی تاثیر به سزایی دارد. حال اگر این طبقه درگیر نیازهای حداقلی و معیشتی شود از وظیفه اصلی خود باز می‌ماند. در واقع زمانی که طبقه متوسط به‌جای دغدغه سیاسی، اجتماعی و... دغدغه نان داشته باشد و گرفتار نیازهای روزمره‌‌اش باشد، نمی‌تواند خواسته‌‌های مهم‌تری داشته باشد. بنابراین افت می‌‌کند و دیگر مجال مانور در حوزه‌‌های مختلف جامعه را ندارد و کم‌‌کم کارکرد خود را از دست می‌‌دهد و نه تنها نمی‌تواند جریان‌‌سازی کند؛ بلکه حتی نمی‌تواند به جریانی جهت دهد.» او ادامه داد: «تبعات فروپاشی طبقه متوسط آنقدر زیاد است که در یک یا دو گزارش نمی‌گنجد، چون علاوه بر تبعات اجتماعی، تبعات فردی را به همراه دارد. مهم‌ترین تبعات فردی حس تحقیر و حقارتی است که فرد از سقوط به طبقه پایین‌تر تجربه می‌کند. بدیهی است کسی که به طبقه پایین‌تر سقوط کند، تحقیر می‌شود و فردی که تحقیر شود پتانسیل این را دارد که دست به هر اقدامی بزند. در اصطلاح عامیانه می‌گویند «طرف چیزی برای از دست دادن ندارد»، وقتی فردی چیزی برای از دست دادن نداشته باشد، می‌تواند از هر خط قرمزی عبور کند، حال آن خط قرمز، محدودیت‌های قانونی باشد یا ارزش‌های اخلاقی و عرفی، دیگر مانعی را برای آن فرد زندگی باخته ایجاد نمی‌کند.» مرادی در پایان گفت: «طبقه متوسط از چنان اهمیتی برخوردار است که با فروپاشی آن هرگز جامعه نخواهد توانست جای خالی‌اش را پر کند. چرا که طبقه فقیر و غنی جامعه قادر به اجرای فعالیت‌‌های طبقه متوسط نیستند.»