جهانگیر ایزدپناه هر از چند گاهی بحث مبارزه با فساد و رانت و اختلاس در جامعه مطرح می‌شود و حرف‌‌ها و قول‌‌هایی پیرامون مبارزه قاطع با اختلاس و رانت و فساد و‌ ارتشاء داده می‌شود و اعلام‌‌ها و پیگردهایی هم صورت می‌گیرد. میزان و رقم اختلاس‌‌ها نشان از عمق و ریشه این بیماری و چپاول است. به فرض اینکه حسن نیتی و قاطعیتی ممتد در میان باشد، باز این جرثومه چرکین تا علت‌یابی نشود ریشه‌کن نخواهد شد. این پدیده شوم و مخرب که در جامعه به وجود آمده برخاسته از عواملی ریشه‌‌‌ای و ضعف سیستماتیک و نوع سازماندهی و نحوه نظارت بر اداره امور جامعه است که برخی تدابیر ناسنجیده و نامتعارف و بی‌توجهی به تجربه و علم مدیریت جامعه جهانی هم مزید علت شده است. در اینجا بحث تفاوت جامعه متکی به شخص با جامعه متکی به سیستم یا همان تفاوت جامعه شخص‌محوری با جامعه سیستم‌محوری مطرح است. باید افکار عمومی از نگرش چشم امید به شخصیت‌‌ها و شخصیت‌محوری به نگرش سیستم‌محوری تغییر یابد و ضابطه‌مندی، شفافیت و قانونمندی گسترش یابد تا با ایجاد سیستم اصولی و شفاف اختلاس و رانتخواری و....نتواند دوباره دامنگیر جامعه شود. اگر ما سیستم را همچو یک دستگاه با قطعات مختلف تشکیل‌دهنده آن فرض کنیم به نظر شما دستگاهی که با اجزاء و قطعاتی با کیفیت و توانایی بالا تشکیل شده باشد کارآیی بهتری دارد یا دستگاهی که قطعات بی‌کیفیت وعدم توانایی لازم و با عیار و معیارهای نامناسب تشکیل شده است؟ هر معیار دیگری غیر از توانایی و تخصص وکارایی سیستم و دستگاهی معیوب را عرضه می‌دارد که کارکرد و نتایجش مطلوب نخواهد بود. وانگهی همه اجزاء این سیستم باید دارای برنامه و هماهنگی و مداری واحد و متمرکز باشد. هر ملتی دارای تنوع فرهنگی، عقیدتی و ویژگی‌‌های خاص خود است اما با وجود تمام ویژگی‌‌های گوناگون هیچ جامعه‌‌‌ای نمی‌تواند فارغ از هر گونه شباهت وهمانندی و هماهنگی با تجارب جهانی باشد. ویژگی‌‌ها ملی نمی‌تواند ناقض قوانین و نرم‌‌های علمی- جهانی مدیریت جامعه باشند. علاوه بر موارد مذکور برای کارکرد صحیح نظارت برامور جامعه عوامل زیر نیزضروری است:

۱ – وجود کثرت‌گرایی و وجود آزادی‌‌های اجتماعی سیاسی، حق تجمعات اعتراضی و انتقادی و انتقادپذیری و نظارت از سوی آحاد ملت و اهرم‌‌های نظارتی آن‌‌ها. ۲ –عدم انحصار اقتصادی – سیاسی و عدم هر گونه تبعیض تحت هر عنوانی. ۳ – وجود شفافیت قانونی و همچنین وجود سازوکارهای لازم وهمه جانبه برای نظارت و بازبینی مردم برعملکرد همه دستگاه‌‌های حکومتی بدون هیچگونه تبعیض وحاشیه‌‌های امن. ۴ –وجود مطبوعات و رسانه‌‌های آزاد که به عنوان چشم تیزبین مردم بتواند عملکرد حاکمان در رده‌‌های گوناگون را از صدر تا ذیل به چالش بکشد. و کلام آخر در چارچوب بررسی رابطه علت و معلولی به نظر شما تا علت‌‌ها بر طرف و عیب‌یابی و معالجه نشوند، آیا معلول‌‌ها یعنی عوارض آن از بین خواهد رفت یا همچو غده بدخیمی دوباره سر بر خواهد آورد؟