بیماری آنفلوانزا هر ساله نیاز به تزریق واکسن جدید دارد، با وجود شبیه بودن برخی از علائم بیماری سرماخوردگی و آنفولانزا این واکسن در مقابل سرماخوردگی از ما محافظت نمی کند.

فصل شیوع آنفلوآنزا معمولا از مهر تا اردیبهشت به طول می انجامد، بهترین ماه ها برای واکسیناسیون آنفلوآنزا، مهر و آبان است، اما به غیر از این زمان ها هم می توان واکسن زد بخصوص برای افرادی که به جاهای پر ریسک مثل حج می روند.

واکسن آنفولانزا دو تا سه هفته پس از تزریق بر علیه سه سویه از ویروس های آنفلوانزا محافظت می کند و اولویت تزریق آن هم به این ترتیب است: بیماران دیالیزی و پیوند کلیه، بیماران تالاسمی ماژور، بیماران کبدی(سیروز و پیوند کبد)، بیماران سرطانی تحت شیمی درمانی یا رادیوتراپی و در آخر پرسنل بهداشتی درمانی.

تزریق واکسن در کسانی که سابقه واکنش آلرژیک به مواد موجود در واکسن آنفولانزا را دارند(مانند تخم مرغ، فرمالدئید و جنتامایسین)، کسانی که در زمان مراجعه برای تزریق واکسن، تب یا عفونت حاد داشته باشند، کسانی که سابقه ابتلا به سندرم گیلن باره را داشته باشند و شیر خواران زیر 6 ماه ممنوع است.

واکسن های آنفولانزا در تمامی مراحل بارداری قابلیت مصرف دارند. اطلاعات عمده تری در مورد بی خطری این دارو در سه ماهه دوم و سوم نسبت به سه ماهه اول بارداری در دسترس می باشد. همچنین واکسن آنفولانزا را می توان در دوران شیردهی تجویز کرد.

مانند تمام فرآورده های دارویی این واکسن هم ممکن است در برخی از افراد موجب عوارض جانبی نظیر سردرد، تعریق، درد عضلات، درد مفاصل، تب، ضعف، خستگی، سرخی و ورم و سختی محل تزریق شود که این عوارض معمولا طی یک تا دو روز بدون درمان برطرف می شود.

عوارضی مانند تب بالا، تغییر در رفتار و هوشیاری، کهیر، راش ها و ضایعات پوستی منتشره، گرفتگی و خشونت صدا و مشکلات تنفسی مانند سختی تنفس، ضربان قلب بالا و ضعف شدید بدنی با رنگ پریدگی، حساسیت شدید و فوری در افرادی که به تخم مرغ حساسیت دارند، احساس گیجی و خستگی، تورم اطراف چشم ها و لب ها، سندرم گیلن باره با علائم فلج بالا رونده ناشی از گرفتاری اعصاب محیطی و شوک آنافیلاکتیک در مورد واکسن آنفولانزا جدی است و بلافاصله باید به پزشک مراجعه کرد.

تزریق این واکسن حتما با مشورت پزشک و در دوزی که پزشک تجویز کرده به صورت داخل عضلانی یا زیر جلدی عمیق تزریق شود، میزان دوز معمول در کودکان بین 6 ماه تا 36 ماه به میزان 2 دوز به فاصله 45 روز، تزریق می‌شود که هر دوز مصرفی برای این کودکان، نصف دوز بزرگسالان است. همچنین برای کودکان 36 ماه تا 12 سال که برای نخستین بار این واکسن را تزریق می‎کنند، طی دو مرحله و با دوز کامل تزریق می‌شود اما برای افراد بالای 12 سال فقط یک ‌بار تزریق می شود.

واکسن تزریقی آنفلوانزا حاوی ویروس کشته ‌شده است. استفاده از این واکسن پس از شش ماهگی مورد تایید قرار گرفته است، نوع واکسن استنشاقی آنفلوآنزا به صورت اسپری بینی هم وجود دارد که از ویروس ضعیف ‌شده ساخته شده است و برای افراد بین 2 تا 49 سال مورد تایید قرار گرفته است.

اغلب افراد جامعه نیازی نیست از این واكسن‌ استفاده كنند، بلكه افراد با بیماری ‌های خاص، افرادی که بیماریهایی نظیر پرفشاری خون، دیابت، بیماریهای ریوی و کبدی، نارسایی کلیوی و کم وزنی دارند و همه کسانی که به نوعی با داروهای تضعیف کننده سیستم ایمنی سر و کار دارند و سالمندان بالای 65 سال و کودکان 3 تا 12 سال بیش از سایرین به استفاده از این واكسن‌ نیاز دارند و برای کسانی که قبلا" نسبت به آن حساسیت نشان داده اند توصیه نمی شود.

*رئیس اداره طب سنتی ایرانی دانشگاه علوم پزشکی یاسوج