کودتای نافرجام ترکیه,ملی شدن نفت و کودتای 28مرداد

نویسنده برجسته ترک "یحیی هارون"پس از کودتای نافرجام 15ژوئیه 2016ترکیه در بخشی از یادداشت نسبتا" طولانی خود تحت عنوان"طولانی ترین شب ترک ها"می گوید;"کودتاها همیشه موجب رنج و محنت می شوند,بعنوان شهروند کشوری که کودتاهای زیادی را تجربه کرده است,منصفانه است که بگویم کودتاها همیشه محکوم به شکست بوده و هرگز توسعه یا تغییر مثبتی را برای یک کشور به ارمغان نیاورده اند.در گذشته کودتاها همیشه کشور ما را فلج کرده و موجب عقبگرد آن شده اند." اگرچه خوشبختانه سپهر سیاسی ایران ما به اندازه ترکیه کودتاخیز نبوده است.ولی بواسطه موفقیت کودتاگران در28مرداد32ملت ایران نه طولانی ترین شب بلکه طولانی ترین سال ها را سپری کرد.علاوه بر آن رنج ومحنت ناشی از آن چندین نسل را مورد لطف قرار داد. زیرا رشد تدریجی نهضت دموکراسی و آزادی خواهی ملت ایران در انقلاب مشروطه که نطفه آن یکصد و ده سال قبل بسته شد با تمام محدودیت ها به شرایطی منتهی گردیده بود که نمایندگان آزاد اندیشی چون مدرس و مصدق در دوره های متوالی بویژه پس از شهریور20 وارد پارلمان شده و گاه بنا به شرایط با تند وتیز ترین اظهارنظرها به دفاع از حق و حقوق ملت و برخورد با ناقضان آن می پرداختند به عبارتی ایران بیش از شش دهه قبل و در دهه اول حکومت پهلوی دوم مفتخر به برخورداری ازپارلمانی با اقلیتی اثر گذار و سر زبان دار بود. از قضا تصویب قانون ملی شدن نفت و تلاش برای اصلاح و عملی ساختن آن به منظور احراز بدیهی ترین حق ملت به یمن وجود چنین اقلیتی در پارلمان و حضور بعدی شخصیتی مؤثرچون محمد مصدق که خودساخته و پرداخته چنان شرایطی بود در مسند نخست وزیری میسر گردید. این در حالی است که اهمیت خلع ید انگلستان از نفت ایران برای دول غرب نه فقط بواسطه به مخاطره افتادن منافع انگلستان در ایران بلکه بیشتر بعلت ترس از الگو قرار دادن این حرکت توسط سایر کشورها برای آغاز حرکت های استقلال طلبانه و به خطر انداختن منافع آنها بود بطریقی که حتی از اقدام برای ملی کردن کانال سوئز به هراس افتاده بودند.زیرا مصدق به طرف خارجی یادآوری کرده بود که ارزش استقلال کشور خیلی بیشتر از ارزش نفت است.از سوی دیگر دولت مصدق به اتکای حمایت طیف وسیعی از مخالفان دخالت خارجی و آنانکه نگران احیای مجدد دیکتاتوری داخلی پس از شهریور20 بودند در حقیقت از دربار و شخص شاه هم خلع ید کرده بود. به همین علت پس از آنکه همه روش ها از جمله شکایت بردن به مجامع بین المللی و طرح ادعای انگلیس در دادگاه لاهه,مذاکرات متنوع و همچنین ترفندهای سیاسی برای منکوب کردن دولت مصدق به طریقی عامه پسند و شبه دموکراسی عقیم ماندند.سرویس های جاسوسی انگلیس ,آمریکا و عوامل شاه نسبت به طراحی کودتا برای سرنگونی حکومت مشروع دکتر مصدق اقدام و در نهایت با جبران ناکامی کودتای 25مرداد1332روز28مرداد همان سال در کودتای دیگری به اهداف خود دست یافته و بدینوسیله قریب به شصت و سه سال قبل طومار دموکراسی در ایران رادر هم پیچیدند. اکنون از عوامل شکل گیری و موفقیت کودتا که بگذریم,چقدر در سالگشت آن کودتای پرهزینه برای ملک و میهن به خصوص هنگامی که به بخش دیگری از نوشته های نویسنده ترک در یادداشت موصوف می اندیشم,غصه دار می شوم.آنجا که آورده اند,"همه احزاب سیاسی ,سازمان های غیر دولتی , سیاستمداران و مردم دست در دست و شانه به شانه همدیگر در مقابل کودتا ایستادند. این پیروزی ملت بود و اگر ملت ما بسان دیوارهای سترگ مقاومت نکرده بود, کودتا گران حتی اگر نصف قدرت خود راهم بدست می آوردند موفق می شدند .اما خوشبختانه نا موفق بودند.شهروندان ما عشق و فداکاری خود نسبت به کشورشان را به اتفاق همدیگر با پدر بزرگانی که عصا می زدند,مادر بزرگان و مردان جوانی که سلاح ها را به زور و دلیرانه از سربازان کودتا چیان پس گرفتند نشان دادند. ترکیه هرگز مردان قهرمانی را که بر زمین خوابیدند یا ماشین های خود را جلوی تانک ها جهت جلوگیری از پیشروی آنها پارک کردند فراموش نمی کنند.ِ" صدالبته نقش آفرینی و تاریخ سازی رشک برانگیزترک ها بیش و پیش از هر عوامل دیگری به یمن و برکت وجود شبکه های اطلاع رسانی برای انتشار تقاضای مقاومت رئیس جمهوری قانونی از مردم بود حال آنکه متولیان دولت قانونی وقت ایران از چنین امکانی محروم بودند. و خدا کند که ایران و ایرانی چون ترکیه و ترکیه ای با عبرت آموزی از گذشته دیگرهرگز کودتایی را تجربه نکنند. مرداد95 غریب واحدی پور

کلمات کلیدی

لینک کوتاه :

کپی

نظرات پس از تایید انتشار خواهند یافت
کاربر گرامی نظراتی که حاوی ناساز، افترا و هر گونه بی حرمتی باشند منتشر نخواهند شد.