خبر مرگش خیلی کوتاه بود. دیروز خبرگزاری‌ها به نقل از منابعی در عراق گزارش دادند که داعش در بیانیه ای یک خطی مرگ خلیفه را تایید کرد. این گروه تروریستی با تایید کشته شدن ابوبکر البغدادی اعلام کرد که به زودی خلیفه جدید معرفی خواهد شد و نیروها همچنان به «پایداری در مواضع» ادامه دهند.

مرگ ابوبکر الالبغدادی درحالی به ظاهر تایید شده که داعش در سوریه و عراق رو به زوال رفته و پایگاه های تروریست‌های موحش این گروه یکی پس از دیگری درحال سقوط است. روز یکشنبه نخست وزیر عراق با حضور در محلات ویران شده موصل قدیم و حوالی مسجدی که سه چهار سال پیش الالبغدادی در آن اعلام خلافت کرده بود، به طور رسمی از آزادی و پاکسازی تمامی شهر خبرداد. همزمان از رقه خبر می رسد که نیروهای کرد با حمایت آمریکایی‌ها از دروازه‌های دارالخلافه‌ی محاصره شده گذشته‌اند و محله‌های زیادی از شهر آزاد شده و پیشروی به سمت قلب شهر ادامه دارد. ارتش سوریه هم در ماه های اخیر با همکاری ایران و روسیه بخش‌های وسیعی از قلمرو اشغالی داعشی‌ها در جنوب فرات و شرق حلب را آزاد کرده است و به سرعت به سمت دیرالزور و مرزهای عراق در حرکت است. داعش در حالی ضمن اذعان به مرگ خلیفه و وعده معرفی خلیفه جدید، از نیروهای خود خواسته به پایداری ادامه دهند که آنها دیگر نه سرزمین چندانی در اختیار دارند، نه خلیفه‌شان! زنده است و نه از پیاده نظام وفادار و سرموضع، نفرات چندانی باقی مانده است. بخش عمده ای از بقایای این گروه تروریستیِ خشن این روزها به ناچار برای حفظ بقایای قلمرو خلافت یکی پس از دیگری، مثل آب خوردن در موصل، رقه، تلعفر، دیرالزور، السخنه، بیابانهای الانبار و ... انتحاری می زنند و می میرند.

اما سوال مهم این است که آیا بازپس‌گیری دارالخلافه و سرزمین‌های اشغالی، مرگ ابوبکر الالبغدادی و انتحارهای بی‌امان پیاده نظام پایان کار این تفکر موهن، موحش و خون‌ریز است؟ آیا باید داعش را پس از مرگ الالبغدادی و فتح رقه تمام شده بدانیم؟ آیا جهان به زودی از دست گرگ های خون آشام سلفی نفس راحتی خواهد کشید؟ واقعیت این است که نه، فتح موصل و رقه و مرگ البغدادی پایان داعش نخواهد بود. داعش که خود مولود بی ثباتی دامنه دار خاورمیانه، معرکه گیرهای سرانی از جهان عرب و غرب، تعصبات بی درمان قومی و مذهبی، شکاف اجتماعی ناشی از کاستی های توزیع قدرت در کشورهای منطقه و بستر تاریخی جغرافیای خود است، از همین عوامل و علت ها نیز می تواند برای تجدید سازمان خود ( شاید در فرمی دیگر) بهره بگیرد. از قضا از همان ابتدای کار ظاهرا فکر آن را هم کرده اند. داعش همواره در کنار ابعاد نظامی وساختاری خلافت خود و به موازات آموزش جنگ‌های پارتیزانی و کلاسیک به نیروهای خود، از بعد عقیدتی وآموزش‌های ایدئولوژیک نیز غافل نبود. نگاهی به قدرت رسانه ای این گروه و محتواهای فکری و عقیدتی تولیدی این گروه در طول سالهای اخیر نشان می دهد که داعش در این سالها برای جذب مستمر نیرو، چه کسانی را و کجاها را نشانه رفت.

داعش در این سالها و در سایه چراغ سبزها و غفلت‌های پیدا و پنهان و سهوی و عمدی سیاست‌ورزان غربی و عربی، شبکه‌ای از گرگ‌های متعصب، معتقد، خونریز و مسخ شده را در داخل و بیرون از قلمرو سرزمینی خود ایجاد کرد و پرورش داد. نیروهایی که آموخته اند همچون گرگ سرسخت باشند، به راحتی کتک بزنند، شکنجه کنند و بدون هیچ رحمی آدم بکشند و یا به استقبال مرگ بروند. گرگ هایی که در جنگ‌ رو در رو به صورت گله ای عمل می کنند، بی مهابا می کشند و کشته می شوند و در خارج از قلمرو تک رو و تنها هستند، اما باز هم بی مهابا و مسخ شده عملیات می کنند. به بیانی داعشی‌ها در سالهای گذشته با کادرسازی و اقدامات ایدئولوژیک، در کنار قلمروی بزرگ سرزمینی خود شامل شمال عراق تا تمامی شرق سوریه، قلمروی مجازی، شبکه‌ای و اینترنتی را از خاور تا باختر جهان و از چچن تا استرالیا و ... گستردند. گرگ‌های داعش اکنون بر روی زمین درصد ناچیزی از قلمرو سال 2014 خود را در اختیار دارند، اما قلمرو شبکه‌ای آنها همچنان تا حدود زیادی برقرار و وسیع است و هیچ بعید نیست که در شرایط جدید و در مواجهه با چالش بی سرزمینی بقایای این گروه ابتدا زیرزمینی شوند و به تدریج دارالخلافه بعدی را در فضای مجازی و در قالب یک پایگاه اینترنتی ایجاد کنند و اعضا به صورت شبکه ای و آنلاین با خلیفه بعدی بیعت کنند. زیر زمینی و شبکه ای شدن داعش بی سرزمین یعنی شکل گیری ده ها و صدها هسته و شبکه ترور جدید و توزیع بیشتر این نیروی مخرب و خطرناک در شهرها و کشورهای منطقه و این یعنی بازگشت داعش از فاز نظامی و جنگی سالهای اخیر به فاز امنیتی و چریکی دهه گذشته میلادی البته در گستره ای وسیع تر و با تجربه ای بیشتر.

بر همین اساس عراق، سوریه، ایران، روسیه، آمریکا و همه کشورهای دیگری که مدعی تلاش برای نابودی داعش هستند، نیز باید این آمادگی را داشته باشند که برای مواجهه با خطرات مهلک این گرگ های بی سرزمین و بی خلیفه، پیش از داعشی ها، وارد فاز امنیتی و اطلاعاتی شوند و همزمان برای پیشگیری از تداوم کادرسازی و شبکه سازی داعش مجموعه ای از اقدامات فرهنگی و حمایتی را در سرزمین های ازادشده و شهرها و سکونت گاه های مستعد برای بازگشت داعشی ها کلید بزنند.

*سرمقاله ابتکار