صیاد خردمند - این روزها طرح"هدایت تحصیلی" دانش آموزان توسط مدارس سر و صدای را کوک کرده، که واکنش های متعددی در عرصه اجتماعی به دنبال داشته است ، تا قبل ازاین، ( نگرش اقتصادی به مقوله تحصیل) در بین موسسات آموزشی که به موازت پدیده کنکور فعالیت اقصادی میکردند مطرح بود، حال سیاست جدید آموزش پرورش حاکی از نگرش اقتصادی است که برنظرگاه متولیان این نهاد فرهنگی و آموزشی حاکم می باشد را، بیش از پیش عیان کرده است، البته بارها با مشاهده بیلبوردهای تبلیغاتی باعنوان (پذیرش دانشجو کارشناسی و کارشناسی ارشد بدون کنکور) پرده از اینگونه سیاست ها را در دانشگاه برداشته بود. امروزه تحصیلات نه تنها ارزشی فرهنگی تلقی نمی شود بلکه از این خانه بیرون گشته، آواره کوچه خیابان شده و به مثابه کالایی خرید فروش می شود و با ارزش افزوده و حساب رسی های مالی و اقتصادی به آن توجه می شود، لذت پسوند دکتر یا مهندس داشتن در پشت بند اسم به لذتی دلچسب بدل شده است!، با پرداختن به مقدمات بالا نیت براین است سیاست های کنونی و چند سال اخیر نهادهای فرهنگی آموزشی کشور را مورد جرح و بحث قرار دهیم. کفه نابرابر عدالت آموزشی در مدارس ایران دیگر پدیده ای قابل انکارنیست، مدارس غیره دولتی و شهریه های افسارگسیخته که فرزندان طبقات خاصی توانایی حضور درچنین مدارسی را دارند و توانایی پرداخت این شهریه ها نه تنها از توان خانواده های طبقات پایین خارج است بلکه طبقات متوسط جامعه نیز در این باب محزوند و ناتوان ! در شرایطی که بسیاری ازمدارس در نقاط محروم حتی از نیمکت و تابلو مناسب در دسترس ندارند، دیگر نقاط شهریه های گزاف برای مدارس غیره انتفاعی پرداخت می شود، و ردیف بودجه مشخصی برای حمایت از مدارس غیره انتفاعی وغیره دولتی در نظر گرفته می شود، باید پرسید اینگونه سیاست ها امکان دسترسی به فرصت های برابر را ازبین نخواهد برد؟! آیا حس تنفر اجتماعی را برای طبقات محروم به ارمغان نخواهد آورد؟! اما ماجرا به همین جا ختم نمی شود شکاف اقتصادی که به همراه خود شکاف فرهنگی و اجتماعی بوجود می آورد در حجم عظیم تری در دانشگاه ها در جریان است. امروزه در دانشگاه ها از آن معیارهایی که نشانه های (علم گرا بودن) چندان خبری نیست، معیارهایی نظیر سخت کوشی، مطالعات شبانه روزی، تحقیق و تفحص ضابطه مند، فدا کردن لذت هایی آنی در راه علم، کسب تبحر در فراگرفتن مهارت ها، به فراموشی سپرده شده است، و سنت علم برای دانایی جای خود به سنت علم برای مدرک داده است. کالایی شدن مقوله تحصیل و آموزش در جامعه امروز ایران و گرایش به طبقاتی شدن دارد و در قشربندی اجتماعی ایران طبقات مختلف فرصت برابر و گرایش به تحصیل در دسترس ندارند، کسب مدرک بعنوان یک کالا در مبادله نمادین دیگر نیازمند صرف زمان و هزینه کردن عمر برای آن نیست و مانند سایر کالاها با صرف پول به راحتی قابل بدست آمدن است. پول بعنوان یک ابزار ارتباطی برای تسهیل روابط بوجود آمده و این قدرت تسهیل گر به حوزه غیر اقتصادی و فرهنگی ورود پیدا کند آن حوزه را نیز اقتصادی می نماید. امروزه تب تند مدرک گرایی( انواع مدارک اعم از مدارک هنری، مدارک فنی و مدارک دانشگاهی) دغدغه بسیاری از افراد جامعه گردیده است. مدرک بیشتر وسیله ایست برای نشان دادن (نظام نشانه ها) سطح پرستیژ اجتماعی و یا تفاخر اجتماعی و نشانه ایست صرفا برای از قافله عقب نماندن!. واقعیت آن است که شخصی که هزینه مادی و زمانی برای کسب مدرک می نماید با یک محاسبه سود و زیان به سمت مدرک روی می آورد. در واقع بسیاری از افراد در می یابند که در صورت فائق شدن بر ضوابط، محتوای مدرک اهمیت چندانی ندارد بنابراین خود را متحمل سختی های کسب مهارت و محتوای علمی مدرک مورد نظر نمی کند. می توان گفت مدرک گرایی در جامعه ای رواج می یابد که در آن تخصص و کارآفرینی نهادینه نشده باشد. در جامعه ای که افراد هنوز این آموزش را ندیدند که باید خود برحسب مهارتی که دارند زمینه اشتغال خویش را فراهم سازند و صرفا جویای کار آماده نباشند، خلاقیت ورزی ارزشمند نمی شود و افراد صرفا مدرک گرایی را دنبال می کنند. سرمایه های اقتصادی قابل تبدیل به سرمایه های اجتماعی و فرهنگی می باشند به زبانی دیگر به تناسب افزایش تمکن مالی و اقتصادی، سطوح فرهنگی اجتماعی نیز دچار وضعیت بهبود می شوند حال در شرایط کنونی جامعه ایران شکاف های اقتصادی به همراه خود شکاف های اجتماعی و فرهنگی بوجود خواهند آورد، که این شکاف ها در بلند مدت علاوه بر اینکه منجر به بازتولید وضعیت موجود می شود و حس تبعیض و تنفر را در طبقات پایین تر برمی انگیزد، مسیر تحرک اجتماعی را مسدود می کند که در نهایت فرزندی به اسم بی اعتمادی و ناامیدی جمعی از این وضعیت متولد خواهد شد. وضعیت کنونی سیستم ها و نهاد های آموزشی کشور نیازمند یک آسیب شناسی و اصلاح ساختاری می باشند که هرروز بیش از دیروز احساس می شود.