-
«دُور مَحرم رحیم» و خدای اسپینوزا
هجیر تشکری
-
هشتگی برای «زنان گوجهچین» دهدشتی
فضلالله یاری
-
جادههای کهگیلویه و بویراحمد: قاتلان خاموش!
حمیده تابش نژاد
-
زنان گوجه چین؛ پایانِ شب ِ نابرابری سپید نیست!
رفعت کاظمی
-
مرثیههای ناتمام برای «زنان گوجهچین کهگیلویه»
صیاد خردمند
-
پرسشهای صریح در باره سقوط بالگرد رئیسی
یادداشت سایر رسانه ها
-
تقصیر را گردن مسئولین قبلی نیندازید!
میلاد یزدانپناه
-
انتظار توسعه کهگیلویه بزرگ با نمایندگی موحد سرابی بیش نیست
سید علیرضا تقوی دوست
-
واکنش فعال اجتماعی به خبر شکایت موحد از وزارت نفت/ چه اتفاقی برای امید و اعتماد عمومی میافتد؟!
رفعت کاظمی
-
پشت پرده حاشیه سازی ها علیه هلال احمر کهگیلویه و بویراحمد/ لطفا ما را متفاوت ببینید
محمد رخ فیروز
- «پل چهارم بشار یاسوج» همچنان در پیچ و خم وعدهها
- آفت پروانه سفید برگخوار درختان تنومند زاگرس را به زانو در میآورد / ابتلای ۶۰ هزار هکتار جنگلهای کهگیلویه به آفت
- روایت کوتاه اَفتونیوز از زندگی پر مشقت مادر دهدشتی و دو فرزند معلولاش
- حال و روز جنگل های زاگرس خوب نیست/ امکان زادآوری درختان آن را به صفر رسیده است/قُرق بانی منطقی نیست
- حمله ملخ ها به روستای« جلاله» / ماجرا چیست؟
- خانههای دولتی دهدشت در قُرق یک لیست ۳۰ نفره/ راه و شهرسازی کهگیلویه آییننامه تخلیه منازل سازمانی را مطالعه کند
- آخرین اخبار از بیماری تب مالت در دیشموک
- امید معتمدی: شعر من زاییده «عشق» و«تنهایی» است/ اعتقادی به انتخاب اسم برای اشعارم ندارم/ با نوشتار زبان لری به دستورالعمل دستور فارسی مخالفم
- کاسبی با سلامت شهروندان با کلینیکهای غیرمجاز در یاسوج/ به نام زیبایی به کام سودجویان
- ابتلای بیش از ۴۰ نفر از اهالی روستای«رودریش» به یک بیماری/ «دیشموک» در تسخیر « تب مالت»
جنگ بزرگ تنگ تامرادی – علل ، چگونگی و پیامدهای آن (بخش اول)
اسلام رسایی نسب
86 سال قبل در چنین روزهایی نبرد هولناک تنگ تامرادی رخ داد. جنگی که هیچگاه از یاد و خاطره بویراحمدی ها پاک نخواهد شد و در ذهن برخی همسایگان ما و اهالی تاریخ نیز مانده و خواهد ماند.نبرد هولناک و نابرابر تنگ تامرادی را می توان سنگین ترین و پرتلفات ترین درگیری داخلی ایران دانست اما به مانند دیگر امورات اجتماعی - تاریخی منطقه ما کمتر به آن پرداخته شده است که در جای خود موضوعی مهم و در خور توجه و تامل است. در این نوشته سعی بر آن است تا مستند و مستدل و فارغ از حب و بغضهای معمول به علل و عوامل وقوع این جنگ خونین پرداخته شود.
ایل بویراحمد از ابتدای قاجار روند احیا و قدرت گیری خود را شروع می کند و سرعت این تغییرات به گونه ای است که به زودی به عنوان قدرتمندترین ایل در جغرافیای کنونی استان خود را مطرح می کند و هر چه به پایان دوران قاجار نزدیک می شویم این تثبیت و تسلط بیشتر نمایان می شود. رهبران توانمندی چون محمد طاهر خان، خداکرم خان و کریم خان بویراححدی موجبات ترس و تشویش و پیامد آن تحریک همسایگان شده بودند.توطئه منجر به قتل کریم خان بهادرالسلطنه تنها ایلخانی بومی استان در دوره قاجار را نیز می توان در این فضا تحلیل کرد.
برای ورود به بحث می بایست فضای قبل از وقوع نبرد تنگ تامرادی در سال 1309 مورد دقت قرار گیرد. در اواخر قاجار و با تضعیف قدرت مرکزی، قدرت ایل بویراحمد علیرغم قلت نفرات و کمبود امکانات و تجهیزات بروز و نمود بسیار می یابد. از سویی دو همسایه قدرتمند ایلی دیگر یعنی بختیاری و قشقایی با ارتباطات شهری و درباری و بعضا خارجی علیرغم امتیاز گیری های مختلف، کم کم از توان رزمی آنها کاسته و به سمت سیاست ورزی پیش می روند. حضور قدرتمندانه بویراحمد در سرکوبی شیخ خزعل و نمایش توان رزمی آنها ایلات مجاور و دولت مرکزی را نگران می کند. کشف نفت و شروع به کار انگلیسی ها در حوزه نفتی گچساران و نیاز به تامین امنیت تاسیسات و خطوط لوله بر اهمیت منطقه می افزاید. تضعیف ممسنی ها که از ابتدای قاجار کلید خورده بود با تلاش معین التجار بوشهری و همراهی صولت الدوله قشقایی به نقطه بحرانی خود نزدیک شده و در این میان تنها نیروی مقاومت بویراحمد است که مانعی در برابر مصادره نهایی ممسنی شده است. سیاست خلع سلاح و تخته قاپوی عشایر توسط عمال حکومتی با شدت و خشونت و بی قانونی بسیار در حال انجام است و شورشهایی در نقاط مختلف ایجاد می کند. رضاخان از دوران سردار سپهی مصمم به سرکوب ایلات و عشایر و برچیدن نظام ملوک الطوایفی بوده و تمامی عشایر ایران بخصوص زاگرس نشینان که عمده نگرانی از شورش و توان رزمی آنها بود را سرکوب کرده و نظامیان گوش به فرمان او اکنون با کوله باری از تجربه نبردهای عشایری و شکست پی در پی مقاومتهای عشایری در گوشه کنار ایران در اوج قدرت و غرور، می رود تا آخرین و احتمالا قدرتمندترین نقطه را به همراهی چریکهای همسایه هدف قرار دهد. بویراحمد!
اکنون نگاهی به اسناد و مدارک و دلایل این تهاجم داریم و ابتدا نقش مهم انگلیس و منافع تجاری و نفتی آن:
- بیست سال قبل از جنگ تنگ تامرادی یعنی در سال 1289 شمسی "مستر بیل" کنسول انگلیس در شیراز به "سر جرج بارکلی" سفیر وقت در تهران از بویراحمدی ها شکایت می کند .سر جرج بارکلی در نامه ای به "سر ادوارد گری" وزیر خارجه وقت انگلیس چنین می آورد:" این طایفه بویراحمدی بواسطه بهره و نتیجهای که از اعمال خود برده و مخصوصاً از اثر حملهای که جدیداً به "مسیو پاسک ]کنسول روس در بوشهر؟[ کردهاند جسارت زیاد و نفوذ کلی حاصل کردهاند و عقیده مستر بیل آنست که تنبیه آنها جداً لزوم پیدا کرده و این طور اظهار عقیده میکند که فقط قوهای که بتوانند چنین خدمتی را به عهده گیرند اردویی خواهد بود متشکل از سوار قشقایی و بختیاری متفقاً". همچنین در نامه و شکایت در نامه «مستر بیل» آمده است که: "... فقط موافقت و همدستی بین قشقایی و بختیاری برای مطیع کردن این ایل خونخوار غارتگر لازم و مفید است... زیرا که اگر از دو طرف به آنها تهاجم نشود بینهایت مشکل خواهد بود که یک طایفهکوهنشین به این رشادت و فعالیت را بتوان در تنگنا انداخت...".
- در گزارش کنسول انگلیس در بوشهر به سال 1917 میلادی برابر با 1296 شسمی نیز آمده است: "در فوریه 1916 برای پایادن دادن به اغتشاش کهگیلویه به امیر مجاهد و سردار محتشم ]بختیاری [یک کمک مالی شد. ...امیر مجاهدکه در راس قوایی بر ضد بویراحمد وارد عمل شده بود با مقاومت آن ها روبرو شد و در اواخر مارس 1916 بدون حصول به نتیجه ای عقب نشست." این فشارهای چندین ساله نشان از توجه خاص انگلیس برای سرکوب بویراحمد و اطمینان خاطر از امنیت خطه جنوب برای فعالیتهای نفتی و تجاری آنها دارد.
- در تاریخ پنجم تیرماه 1309، مدیر کمپانی نفت انگلیس ـ ایران، در نامهای به «تیمورتاش» وزیر دربار رضاشاه مینویسد: "حضرت اشرف: الآن تلگرافی از آبادان بتاریخ دیروز رسیده و مشعر است که عملیات ما در ناحیه گچ پوکاک در نزدیکی گچ کروقلی که در شمال غربی بوشهر واقع است از طرف عدهکه بالغ بر یکصد و پنجاه نفر بویراحمدی بودند مورد حمله واقع شده و در نتیجه آنجا را غارت کرده و صدماتی به مؤسسات ما وارد آوردهاند... هرگونه وقایع دیگری که رخ داده و اطلاعی برسد البته بعرض حضرت اشرف خواهد رسانید..."
- ادوارد ویلیام چارلز نوئل .گزارش تحولات کهگیلویه و بختیاری در جنگ جهانی اول. نرجمه کاوه بیات
- ابراهیم محمدی .دره خون و مرگ
- محمود باور. کهگیلویه و ایلات آن
- خبرگزاری تسنیم . دلایل اصلی شورشها در دوره رضاخان به روایت کفیل سرکنسولگری بریتانیا .اسفند 1392
- ستار صدری. بررسی اوضاع سیاسی اجتماعی ایل بویراحمد بین سالهای 1304 تا 1342
- ملک منصور خان قشقایی . خاطرات ملک منصور خان قشقایی
- محمد محسین خان قشقایی . یاد مانده ها ( خاطرات)
نظرات پس از تایید انتشار خواهند یافت
کاربر گرامی نظراتی که حاوی ناساز، افترا و هر گونه بی حرمتی باشند منتشر نخواهند شد.
- 1 سایت ارتباطی محمود آباد یاسوج به بهره برداری رسید
- 2 بزرگداشت شهدای خدمت برگزار می شود/+زمان و مکان
- 3 افزایش ۳۵ درصدی اعتبارات دانشگاه علوم پزشکی یاسوج در حوزه بهداشتی
- 4 محکومیت یک موسسه دندان پزشکی در یاسوج
- 5 روایت رئیس سازمان امور عشایر کشور از بازدید شهید رئیسی از کارخانه قند یاسوج
- 6 ثبت نام۸۶۶۴ مادر دارای سه فرزند در صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان کهگیلویه و بویراحمد
- 7 برگزاری انتخابات سازمانهای مردم نهاد کهگیلویه و بویراحمد
- 8 ۳ هزار و ۲٠٠ شهروند کم شنوا یا ناشنوا در کهگیلویه و بویراحمد داریم
- اولویت های عمرانی کهگیلویه و بویراحمد از زبان معاون استاندار
- حمایت از ازدواج جوانان در حد شعار است/ بانکهای عامل به هیچجا پاسخگو نیستند
- خداداد افشاریان بازداشت شد/ ۵ متهم دیگر به دادگاه احضار شدند
- چرا ۸ سال به فکر افزایش ولتاژ برق منطقه نبودید؟
- در پروژههای بزرگ رتبه آخر کشور هستیم
- تغییر ساعت کاری ادارات و دستگاههای اجرایی کهگیلویه و بویراحمد
- نماینده گچساران و استاندار و ماجرای«قیر و قیف» / سخن تاجگردون با احمدزاده چه بود؟
- کمبود محسوس تجهیزات اطفای حریق در کهگیلویه وبویراحمد
- کشور نیاز به شعار عدالتخواهی و رفتار نمایشی ندارد/ نشاط سیاسی باید به جامعه برگردد
- جزئیات اعتبارات و تخصیص های دو سفر ریاست جمهوری به کهگیلویه و بویراحمد
نظرات ارسالی 0 نظر
شما اولین نظر دهنده باشید!